NATURA 2000

In addition to preserving nature biodiversity for future generations, the Natura 2000 Network provides important benefits to society and the economy. Benefits that we all enjoy even if we do not know exactly how they end up improving our daily lives.

Healthy freshwater ecosystems, for instance, provide clean water and help remove pollutants from the surrounding countryside. Wetlands act as natural buffers against floods, peat bogs help store carbon dioxide, mitigating climate change, whilst forests improve air and soil quality.

The Natura 2000 network protects ecosystems (forests, wetlands, marine areas etc.) that store carbon. It is estimated that the Natura 2000 currently stores around 10 billion tonnes of carbon, equivalent to 35 billion tonnes of CO₂.

The monetary value of this quantity is estimated to be worth between 607 billion and 1.13 trillion euros (stock value in 2010), a number that keeps growing as the international carbon prices increase, the Natura 2000 network expands and the network’s conservation status improves. By 2020 it is expected that this value will have increased by 810-913 billion euros.

In any case, the real value lies in the fact that for as long as the Natura 2000 network’s function is effective, these vast amounts of carbon remain trapped instead of being released into the atmosphere.

Natura 2000 protected areas play a crucial role in mitigating the effects of natural disasters, such as floods, landslides etc. It is worth noting that the EU pays 13 billion euros annually to address such phenomena. Healthy ecosystems may offer effective protection in cases of natural disasters at a much lower cost compared to man-made measures.

It is estimated that 84% of EU crops and 80% of wildflowers rely on insect pollination. Up to almost 15 billion euros of the EU’s annual agricultural output is directly attributed to insect pollinators, such as bees, butterflies, beetles and other species.

The existing data does not allow identification of the share of this from Natura 2000, however the network is at the forefront of the EU’s efforts of halting and reversing the losses of honeybee and other pollinator populations.

In the case of Greece, the Economic Value of Insect Pollination (EVIP) is estimated at 1 billion euros annually. Moreover, Greece enjoys one the highest EVIP/km² (agricultural area) rates, which shapes at 14,147 euros/km². The country’s major pollinator-dependent crops are seed cotton, peaches, nectarines and watermelons. However, Greece is also one of the most vulnerable EU countries against pollinator population losses, considering that the value of insect pollinators’ services account for more than 15% of the total gain from agricultural food production.

One of the most important services provided by natural ecosystems, including protected areas such as Natura 2000, is water purification and provision. Major European cities including Munich, Berlin, Vienna, Oslo, Madrid, Sofia, Rome, and Barcelona all benefit from natural water filtration.

Data from Berlin, Vienna, Oslo and Munich suggest that their annual economic benefits of water purification are between 7-16 million euros and of water provision between 12-91 million euros per city. The average per capita benefits are as high as €45 per year which account for 25% of an average annual water bill for a household in the case Germany.

Marine protected areas, including marine Natura 2000 sites, support a wide range of ecosystem services. Their value is estimated at 1.4-1.5 billion euros per year, which would drastically increase to 3-3.2 billion euros if 10% of the EU’s sea area were protected (instead of 4.7% currently) or even to 6-6.5 billion euros if 20% of the EU sea area were protected.

It is estimated that the expenditure supported by visitors to Natura 2000 sites is around €50–85 billion per year. These money provided by tourism and recreation support 4.5-8 million Full Time Employment (FTE) jobs in the EU. The expenditure of those visitors who have affinity for Natura 2000 designation (as opposed to natural areas in general) is estimated at 9-20 billion per year, supporting 800,000-2,000,000 FTE jobs (15.4% of all FTE jobs in the tourism sector within the EU27).

Κόστος – όφελος

Η προστασία της φύσης δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση. Η λειτουργία ενός δικτύου με ολοένα
μεγαλύτερη γεωγραφική κάλυψη και με τη χρήση όλο και πιο σύγχρονων μεθόδων και εργαλείων,
ασφαλώς έχει κόστος για τις εθνικές οικονομίες. Η σπουδαιότητα όσων μας προσφέρει η φύση και
η σημασία που έχουν αυτά τα αγαθά για την ίδια μας τη ζωή, δεν μπορεί να μετρηθεί σε χρήμα. Όσο
όμως το δίκτυο Natura 2000 εξελίσσεται, αξίζει να ρίξει κανείς μια ματιά και στην οικονομική του
αποδοτικότητα.

Έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη Σκωτία για διάστημα 25 ετών, έδειξε ότι για κάθε ευρώ που
δαπανούσαν οι Σκωτσέζοι προκειμένου να προστατέψουν τις 300 περιοχές Natura 2000 της χώρας τους,
το όφελος που προέκυπτε ήταν επταπλάσιο.
Αλλά και στη Γαλλία, τα στοιχεία που προκύπτουν από διάφορες έρευνες είναι παρόμοια. Για παράδειγμα,
από την περιοχή «Plaine de la Crau» -η οποία προστατεύεται από το δίκτυο Natura 2000- το καθαρό
οικονομικό όφελος που προκύπτει υπολογίστηκε ότι είναι επτά φορές υψηλότερο σε σχέση με τις δαπάνες
που σχετίζονται με την προστασία της.

Ακόμα πιο εντυπωσιακά ήταν τα ευρήματα έρευνας που πραγματοποίησαν προ ετών οι αρχές της
Φινλανδίας, σχετικά με τον οικονομικό αντίκτυπο που έχει στις τοπικές οικονομίες, ανά τη χώρα, ο
φυσιολατρικός τουρισμός και άλλες ψυχαγωγικές δραστηριότητες που έχουν ως επίκεντρο τη φύση. Όπως
προέκυψε, για κάθε 1 ευρώ δημόσιας επένδυσης που δαπανούσαν οι Φινλανδοί σε προστατευόμενες
περιοχές, τα έσοδά τους άγγιζαν το 20πλάσιο!

Για παράδειγμα, υπολογίζεται ότι την τριετία 2006-2008 το δίκτυο Natura 2000 υποστήριζε
κατά μέσο όρο 12 εκατομμύρια θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης στην Ευρωπαϊκή
Ένωση κατ’ έτος. Μεταξύ αυτών, 1,3 εκατ. θέσεις εργασίας στον αγροτικό τομέα, 70.000
θέσεις εργασίας στη διαχείριση δασών, περίπου 200.000 θέσεις εργασίας στον κλάδο
της αλιείας, 3,2 εκατ. θέσεις εργασίας στον κλάδο της αναψυχής (χωρίς να υπολογίζονται
θέσεις εργασίας σε ξενοδοχεία και επιχειρήσεις εστίασης) και 7 εκατ. θέσεις εργασίας σε
άλλους κλάδους.

Στην Ελλάδα, οι θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης που σχετίζονται άμεσα με τη
διαχείριση και αποκατάσταση των προστατευόμενων περιοχών του δικτύου ανέρχονται σε
800-1.200. Οι Φορείς Διαχείρισης των περιοχών Natura 2000 στην Ελλάδα, απασχολούν
κατά μέσο όρο 20 άτομα επιστημονικό προσωπικό και ακόμα 10 άτομα σε διοικητικές και/
ή τεχνικές θέσεις. Επιπλέον, στα περίπου 60 κέντρα πληροφόρησης που λειτουργούν εντός
περιοχών Natura 2000, απασχολούνται 120 άτομα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα στοιχεία βασίζονται σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2010
και έρευνες της Eurostat καταδεικνύουν ότι έκτοτε ο αριθμός αυτός έχει αυξηθεί και μπορεί
να αυξηθεί περαιτέρω, τόσο λόγω της γεωγραφικής επέκτασης του δικτύου, όσο και λόγω
της λήψης μέτρων για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του.
Πέραν των θέσεων εργασίας που σχετίζονται άμεσα με τη λειτουργία του δικτύου, τα
πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στην απασχόληση διαχέονται σε ολόκληρη σχεδόν την
παραγωγική αλυσίδα και σε μία ευρεία γκάμα επαγγελματικών κλάδων όπως:

Μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2011 έδειξε ότι το
όφελος που προκύπτει για την οικονομία της Ε.Ε. από τη λειτουργία του δικτύου Natura
2000 φτάνει τα 200-300 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, μια εκτίμηση που, όπως τονίζεται,
είναι απλώς ενδεικτική.

Επιπλέον, περίπου 4,4 εκατ. θέσεις εργασίας στην Ευρώπη, με τζίρο 405 δισ. ευρώ,
εξαρτώνται άμεσα από τη διατήρηση υγιών οικοσυστημάτων, ένα μεγάλο μέρος των
οποίων βρίσκεται εντός του δικτύου Natura 2000.

Ωστόσο, για να καταφέρει το δίκτυο Natura 2000 να απελευθερώσει την πλήρη δυναμική
του χρειάζεται τη συμμετοχή όλων μας, τη συμμετοχή ειδικότερα των χρηστών του και
όσων σχετίζονται άμεσα με αυτό, ώστε να οδηγηθούμε σταδιακά σε μια πιο έξυπνη, πιο
βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς αναπτυξιακή πολιτική.