ΠΔΠ 2021-2027

Το ελληνικό Πλαίσιο Δράσεων Προτεραιότητας για την περίοδο 2021-2027 αφορά στο σύνολο της χώρας, εκπονήθηκε την περίοδο 2018-2020 στο πλαίσιο υλοποίησης του ολοκληρωμένου έργου LIFE-IP 4 Natura (LIFE16 IPE/GR/000002), από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και το Πράσινο Ταμείο και εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2020. Για τη σύνταξη του ΠΔΠ και τη συγκέντρωση των προτεινόμενων μέτρων οργανώθηκαν ανοικτές και συμμετοχικές διαδικασίες, όπως ημερίδες, ανοιχτή πρόσκληση κατάθεσης μέτρων μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας, συναντήσεις με εκπροσώπους διαχειριστικών αρχών των συναφών διαρθρωτικών ταμείων και επικοινωνία με μέλη της επιστημονικής κοινότητας και των αρμόδιων φορέων προστασίας της φύσης. Με τις παραπάνω ενέργειες, η ομάδα έργου πέτυχε τη συμμετοχή στελεχών υπηρεσιών, ειδικών επιστημόνων, μελών της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας, των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών αλλά και άλλων ενδιαφερόμενων μερών στη διαβούλευση και στην υποβολή προτάσεων για μέτρα.

Η επιλογή των μέτρων βασίστηκε σε συγκεκριμένες προτεραιότητες που στόχο έχουν μεταξύ άλλων τη βελτίωση της κατάστασης των ειδών και τύπων οικοτόπων για τα οποία δημιουργήθηκαν οι περιοχές Natura και αντιμετωπίζουν τις πιο έντονες απειλές και πιέσεις, τη βελτίωση της διαχείρισης του Δικτύου, την ανάπτυξη πράσινων υποδομών και την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργούνται από τις αλληλεπιδράσεις και τις συγκρούσεις μεταξύ της άγριας ζωής και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων.

Το ΠΔΠ 2021-2027 περιλαμβάνει συνολικά 271 μέτρα για την υποστήριξη του Δικτύου Natura 2000, τα οποία περιλαμβάνουν λεπτομερή κοστολόγηση και ποσοτικούς στόχους, ενώ παράλληλα εξειδικεύονται στην πλειονότητά τους ανά Περιφέρεια της χώρας. Στην περίοδο προγραμματισμού 2021-2027, το συνολικό εκτιμώμενο κόστος για το δίκτυο Natura 2000 στην Ελλάδα είναι 1.039 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων περίπου 867 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν σε λειτουργικά έξοδα (επαναλαμβανόμενα μέτρα που θα πρέπει να συνεχιστούν μακροπρόθεσμα) και 173 εκατ. ευρώ σε έκτακτες δαπάνες / δαπάνες έργων. Τα λειτουργικά έξοδα συνδέονται με επαναλαμβανόμενα μέτρα που θα πρέπει να συνεχιστούν μακροπρόθεσμα (π.χ. έργα κατάρτισης προσωπικού των ΦΔΠΠ, ετήσιες πληρωμές στους γεωργούς για γεωργο-περιβαλλοντικά μέτρα), ενώ οι έκτακτες δαπάνες / δαπάνες έργων αφορούν εφάπαξ δαπάνες που σχετίζονται συνήθως με μη επαναλαμβανόμενες δράσεις όπως έργα αποκατάστασης ενδιαιτημάτων, αγορά εξοπλισμού, κ.λπ. Ποσοστό 9,8% του εκτιμώμενου συνολικού προϋπολογισμού προβλέπεται για οριζόντια μέτρα και διοικητικά κόστη, 64,1% για μέτρα διατήρησης και αποκατάστασης οικοτόπων και ενδιαιτημάτων ειδών σε περιοχές Natura 2000, 12,7% για μέτρα πράσινης υποδομής εκτός του δικτύου Natura 2000 και τέλος, 13,4% για πρόσθετα μέτρα ειδικά ανά είδος που δεν σχετίζονται με συγκεκριμένους τύπους οικοσυστημάτων.

Η ανάπτυξη εμπιστοσύνης μεταξύ των διαχειριστών του Δικτύου Natura 2000 και των παραγωγικών ομάδων και χρηστών, καθώς και η οικοδόμηση καλύτερων σχέσεων μεταξύ όλων των εμπλεκομένων στη διαχείριση του δικτύου Natura 2000 αποτελεί σαφώς σημαντική προτεραιότητα για την επόμενη χρηματοδοτική περίοδο (2021-2027). Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την ανάπτυξη νέων συμμετοχικών εργαλείων και μεθόδων οικοδόμησης ικανοτήτων και δυνατοτήτων. Επιπρόσθετα, πρόκληση για την επόμενη περίοδο είναι η αύξηση της γνώσης για τους προστατευόμενους τύπους οικοτόπων και τα είδη κοινοτικού ενδιαφέροντος και η εφαρμογή στοχευμένων και αποτελεσματικών διαχειριστικών μέτρων για την βελτίωση της κατάστασης διατήρησής τους.

Τέλος, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι την περίοδο σύνταξης του ΠΔΠ 2021-2027, η Ελλάδα ήταν σε διαδικασία αναθεώρησης, ανάπτυξης και λειτουργίας μιας σειράς δομών και εργαλείων απαραίτητων για την ορθή διαχείριση των περιοχών του δικτύου Natura 2000 (π.χ. αναδιάρθρωση του συστήματος διακυβέρνησης των προστατευόμενων περιοχών, σύνταξη Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών, Προεδρικών Διαταγμάτων και Σχεδίων Διαχείρισης για τις Περιοχές Natura 2000, Σύνταξη Θεματικών Σχεδίων Διαχείρισης για τον τομέα της γεωργίας σε προστατευόμενες περιοχές, καθορισμός Στόχων Διατήρησης, σύνταξη Σχεδίων Δράσης για είδη και τύπους οικοτόπων). Συνεπώς εκτιμάται ότι με τη θεσμοθέτηση των Σχεδίων Διαχείρισης των περιοχών του Δικτύου Natura 2000, αλλά και την ολοκλήρωση και άλλων από τα παραπάνω έργα, το ΠΔΠ 2021-2027 θα επικαιροποιηθεί ώστε να περιλαμβάνει ακριβέστερα τις προβλεπόμενες δράσεις για κάθε περιοχή του δικτύου Natura 2000.