Τον επιβλητικό ορεινό όγκο της Δίκτης και το μοναδικό τοπίο του Οροπεδίου Λασιθίου, μία από τις σημαντικότερες περιοχές της Κρήτης για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν οι εταίροι του έργου LIFE-IP 4 NATURA για την 9η Συνεδρίαση της Επιτροπής Διαχείρισης του Έργου (27-28 Ιουνίου 2022). Πρόκειται για μία από τις τέσσερις περιοχές της χώρας όπου το LIFE-IP 4 NATURA «Ολοκληρωμένες δράσεις για την διατήρηση και διαχείριση των περιοχών του δικτύου Natura 2000, των ειδών, των οικοτόπων και των οικοσυστημάτων στην Ελλάδα» πρόκειται να εφαρμόσει πιλοτικά σχέδια διαχείρισης. Τη συγκεκριμένη δράση στην Κρήτη συντονίζει η Περιφέρεια Κρήτης, εταίρος του LIFE-IP 4 NATURA, η οποία και οργάνωσε με επιτυχία τη διήμερη αυτή συνάντηση.
Την πρώτη ημέρα, οι εκπρόσωποι των δώδεκα εταίρων του έργου συμμετείχαν σε επίσκεψη εργασίας και, υπό την αποτελεσματική καθοδήγηση της ομάδας έργου της Περιφέρειας Κρήτης, περιηγήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή και σε επιλεγμένα σημεία ενδιαφέροντος, συζητώντας για τη σημασία και τις ανάγκες της περιοχής, καθώς και για τις προκλήσεις που υπάρχουν σχετικά με την εφαρμογή μέτρων διαχείρισης.
Την επόμενη ημέρα έλαβε χώρα η συνεδρίαση της επιτροπής, με τη συμμετοχή εκπροσώπων των δώδεκα εταίρων του έργου (Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Πανεπιστήμιο Πατρών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, WWF Ελλάς, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Περιφέρεια Κρήτης, Περιφέρεια Αττικής, Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας, Πράσινο Ταμείο και Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής). Κατά τη συνεδρίαση παρουσιάστηκε η πορεία υλοποίησης του έργου κατά το τελευταίο εξάμηνο και συζητήθηκαν ζητήματα διαχείρισης και προγραμματισμού.
Η περιοχή της Δίκτης
Η Δίκτη είναι ένας από τους τρεις κύριους ορεινούς όγκους της Κρήτης στο ανατολικό μέρος του νησιού και τη μοιράζονται οι Νομοί Ηρακλείου και Λασιθίου. Οροπέδια, δολίνες, απότομες κορυφές, φαράγγια, χείμαρροι και μεγάλος αριθμός εγκοίλων αναπτύσσονται στο έντονα καρστικοποιημένο ασβεστολιθικό υπόβαθρο της οροσειράς.
Η οικολογική σημασία της περιοχής οφείλεται στη μεγάλη ποικιλία οικοτόπων (οι περισσότεροι από τους οποίους είναι καλά διατηρημένοι), στην πυκνή δασική και μακία βλάστηση, ενώ φιλοξενούνται χαρακτηριστικά ενδημικά είδη χλωρίδας και πανίδας της Κρήτης και της Ελλάδας γενικότερα. Αρκετά από τα είδη χλωρίδας που καταγράφονται στη Δίκτη είναι στενοενδημικά και βρίσκονται αποκλειστικά στα βουνά της περιοχής. Τα ενδιαιτήματα της περιοχής είναι πολύ σημαντικά για πλήθος προστατευόμενων αρπακτικών, τα οποία είτε φωλιάζουν στην περιοχή είτε εμφανίζονται σποραδικά.
Το οροπέδιο Λασιθίου, που βρίσκεται σε υψόμετρο 800 μ., είναι το μεγαλύτερο οροπέδιο του νησιού, με 18 χωριά και σημαντικές καλλιεργούμενες εκτάσεις, στις οποίες παράγονται πέντε (5) ποικιλίες πατάτας, μήλα, κεράσια, δημητριακά, όσπρια και κάθε είδους κηπευτικά.
Οι προστατευόμενες περιοχές της Δίκτης όπου, στο πλαίσιο του LIFE-IP 4 NATURA και της σχετικής δράσης για την επιλογή περιοχών στο πλαίσιο της Δράσης C.2 “πιλοτική εφαρμογή των Σχεδίων Διαχείρισης περιοχών NATURA 2000 ”, πρόκειται να εφαρμοστεί πιλοτικά το υπό οριστικοποίηση σχέδιο διαχείρισης είναι η Ειδική Ζώνη Διατήρησης Δίκτη: οροπέδιο Λασιθίου, Καθαρό, Σελένα, Σελάκανο, Χαλασμένη Κορυφή (GR4320002) και η Ζώνη Ειδικής Προστασίας Κορυφή Λάζαρος – Μαδάρα Δίκτης (GR4320010). Στις δύο αυτές -μερικώς αλληλεπικαλυπτόμενες- περιοχές συναντούμε έναν οικότοπο προτεραιότητας (ψεύδο – στέππες με γράστεις και ετήσιες πόες) και τον μεγαλύτερη στην Κρήτη οικότοπο από μεσογειακά δάση πεύκης με ενδημικά μεσογειακά είδη. Στην περιοχή φωλιάζουν σημαντικά είδη ορνιθοπανίδας, όπως ο γυπαετός, το όρνιο, ο χρυσαετός, ο πετρίτης, το χρυσογέρακο και η κοκκινοκαλιακούδα, ενώ εδώ διαχειμάζουν ο μαυροπετρίτης και το μαυροκιρκίνεζο.
Αναλυτικότερη καταγραφή των χαρακτηριστικών της περιοχής, καθώς και αναφορά στις προβλέψεις που περιλαμβάνει η σχετική Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (η οποία πρόσφατα τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση), γίνεται στην ειδική έκθεση για την επίσκεψη εργασίας στον ορεινό όγκο Δίκτης, την οποία συνέταξε η ομάδα έργου της Περιφέρειας Κρήτης (με επιμέλεια της Α. Καγιαμπάκη). Η έκθεση αυτή αποτελεί πολύτιμο οδηγό τόσο για τον μη-ειδικό όσο και για τον απαιτητικό αναγνώστη, όχι μόνο επειδή παρουσιάζει με ολοκληρωμένο τρόπο τον μοναδικό φυσικό πλούτο της Δίκτης, αλλά και επειδή χαρτογραφεί τις προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά μας στην προσπάθεια για τη διαφύλαξη της πολύτιμης φυσικής μας κληρονομιάς.
Φωτογραφίες: WWF/ Γ. Μελισσουργός