Ο όρος «βιοποικιλότητα» (ή βιολογική ποικιλότητα) περιγράφει την ποικιλία της ζωής στη γη, σε όλα της τα επίπεδα: από τα γονίδια στο DNA κάθε οργανισμού, έως τα διαφορετικά είδη ζώων και φυτών και τα περίπλοκα οικοσυστήματα του πλανήτη.
Ο ίδιος όρος περιλαμβάνει και τις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ τους κι έτσι «αγκαλιάζει» όλη τη ζωή στη Γη, περιγράφοντας ένα δίκτυο όπου όλοι οι οργανισμοί έχουν το δικό τους σημαντικό ρόλο να επιτελέσουν. Ανάμεσά τους, φυσικά, και ο άνθρωπος.
Δίχτυ ασφαλείας
Όσο στενότερη είναι η αλληλεπίδραση μεταξύ της βιοποικιλότητας των οικοσυστημάτων, της βιοποικιλότητας των ειδών (ζώων και φυτών) και της γενετικής βιοποικιλότητας, τόσο πιο ανθεκτικό είναι το πλέγμα της ζωής στον πλανήτη. Αντιθέτως, κάθε φορά που εξαφανίζεται ένα είδος, λύνεται ένας «κόμπος», ο οποίος παρείχε σταθερότητα στον επόμενο. Γι’ αυτό η διατήρηση ενός ισχυρού πλέγματος βιοποικιλότητας είναι κρίσιμης σημασίας για την υγεία του πλανήτη και για τον άνθρωπο.
Ειδικά σήμερα, απέναντι στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, οι οποίες γίνονται όλο και πιο έντονα αισθητές, έχει γίνει πλέον ξεκάθαρο ότι η βιοποικιλότητα αποτελεί ένα αναντικατάστατο «δίχτυ ασφαλείας» και ότι η προστασία της πρέπει να τεθεί ως προτεραιότητα.
Υποβάθμιση
Μέχρι πρόσφατα, η μεγαλύτερη απειλή για τη βιοποικιλότητα του πλανήτη ήταν η υποβάθμιση του εδάφους και η απώλεια οικοτόπων. Στις απειλές αυτές έρχεται πια να προστεθεί και η κλιματική αλλαγή. Το αποτέλεσμα; Σε παγκόσμιο επίπεδο, η απώλεια βιοποικιλότητας είναι σήμερα από 100 έως 1.000 φορές μεγαλύτερη σε σχέση με τα φυσιολογικά επίπεδα.
Για τον άνθρωπο, αυτή η απώλεια βιοποικιλότητας εξελίσσεται σε σοβαρή απειλή, σοβαρότερη ακόμα και από την κλιματική αλλαγή! Και ένας από τους βασικούς λόγους για αυτό είναι ότι, σε αντίθεση με τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, οι οποίες λόγω της μορφής και της έντασής τους γίνονται άμεσα αντιληπτές, οι συνέπειες από την απώλεια βιοποικιλότητας είναι «αθόρυβες». Και όταν φτάνουν να γίνονται αντιληπτές, συνήθως είναι ήδη πολύ αργά.
Ο φυσικός πλούτος της Ελλάδας
Η Ελλάδα είναι μια χώρα με σημαντική βιολογική ποικιλία, μεγάλη πυκνότητα ειδών και ένα εντυπωσιακό μωσαϊκό οικοσυστημάτων. Στη χώρα μας έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα περισσότερα από 23.000 είδη ζώων της ξηράς και των γλυκών νερών και άλλα 3.500 είδη της θάλασσας, ο συνολικός όμως αριθμός εκτιμάται ότι είναι υπερδιπλάσιος. Αντίστοιχη είναι και η εικόνα για την ελληνική χλωρίδα που περιλαμβάνει περισσότερα από 5.800 καταγεγραμμένα είδη φυτών.
Ένα ακόμη χαρακτηριστικό της ελληνικής πανίδας και χλωρίδας είναι το υψηλό ποσοστό ενδημισμού που παρουσιάζει, ο αριθμός δηλαδή των ειδών που εξαπλώνονται μόνο στην Ελλάδα ή μόνο σε συγκεκριμένα μέρη της χώρας.
Δείτε το infographic:
Ο ρόλος του δικτύου NATURA 2000
Σήμερα είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι η λειτουργία του δικτύου προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000 αποτελεί ένα από τα πολυτιμότερα εργαλεία, αν όχι το πολυτιμότερο, για την ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας. Με οφέλη, μάλιστα, που διαχέονται σε μεγάλό βαθμό και σε περιοχές εκτός του δικτύου.
Για τον λόγο αυτό, η διεύρυνση του δικτύου NATURA 2000 -με έμφαση στις θαλάσσιες περιοχές- και η βελτίωση της λειτουργίας του, αποτελούν έναν από τους κεντρικούς στόχους και άξονες του Στρατηγικού Σχεδίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη βιοποικιλότητα.
